Een koortsblaar is een uiting van een besmetting met het herpes simplex virus (HSV). De blaasjes verschijnen doorgaans op of rond de lippen (HSV type 1). Besmetting kan zich ook situeren op en rond de geslachtsdelen (HSV type 2, het genitale type). Daarnaast bestaan er andere herpesvirussen, verantwoordelijk voor ondermeer waterpokken en gordelroos (zona).

Het is een veelvoorkomende aandoening. Naar schatting zouden 8 op 10 Belgen drager zijn van het herpesvirus.

Besmetting met het herpesvirus

Het herpesvirus is zeer besmettelijk. De eerste besmetting loopt men meestal op voor het vijfde levensjaar. Het virus kan overgedragen worden via de moeder of via leeftijdsgenootjes (in de crèche, op school). Besmetting verloopt via aanraking, bijvoorbeeld door het geven van een kus, gebruik van gemeenschappelijk toiletgerief zoals een handdoek.

Bij volwassenen is de besmetting lastig en pijnlijk, maar meestal niet gevaarlijk. Dit is anders bij een baby. Omwille van hun onvolledig ontwikkelde immuunsysteem, kan een infectie met het herpesvirus ernstige gevolgen hebben voor een baby. Wanneer je last hebt van een koortsblaasje, vermijd dan contact met pasgeborenen (geen kusjes, niet knuffelen).

Verloop

De aanvankelijke besmetting verloopt vaak onopgemerkt. Het kan dat de eerste infectie gepaard gaat met een ontsteking van de mondholte. Het virus blijft echter levenslang in het lichaam aanwezig (in de zenuwbanen van de huid). In periodes van verminderde weerstand wordt het virus geactiveerd. Onder andere in het geval van een verkoudheid, bij aanhoudende stress of vermoeidheid, blootstelling aan zon of menstruatie. Soms is er geen duidelijk aanwijsbare aanleiding. Koortsblaasjes hebben dus weinig te maken met koorts. De oorsprong van de naam heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ze te voorschijn kunnen komen als gevolg van een koortsaanval. De aanwezigheid van koortsblaasjes kan eventueel wel gepaard gaan met (lichte) koorts.

Het ontstaan van een koortsblaasje kan in vier stadia worden onderverdeeld, namelijk:

• Stadium 1: Men neemt een prikkelend, jeukend of brandend gevoel waar voordat het koortsblaasje verschijnt.
• Stadium 2: De huid rondom het toekomstig koortsblaasje wordt rood en infecteert.
• Stadium 3: Er verschijnen kleine blaasjes gevuld met een witgele vloeistof. De blaasjes barsten open en de vloeistof komt vrij.
• Stadium 4: Nadat de vloeistof is vrijgekomen en is opgedroogd ontstaan er korsten. Deze zijn vaak esthetisch ongemakkelijk.

Behandeling van koortsblaasjes

Koortsblaasjes verdwijnen meestal spontaan na ongeveer 1 week tot 10 dagen. Wanneer ze na twee weken niet verdwenen zijn, is het aangewezen een arts te consulteren.

De vorming van blaasjes kan voorkomen (enkel in stadium 1 en 2) worden met behulp van antivirale zalven (op basis van aciclovir of penciclovir). Ze kunnen de ernst en de duur van de infectie afremmen. Dergelijke zalfjes moeten voldoende lang en voldoende frequent gebruikt worden (tot vijfmaal per dag). Antivirale zalfjes hebben maar weinig baat meer wanneer de infectie reeds volop aanwezig is (stadium 3 en 4, als er zich al blaasjes ontwikkeld hebben).  Mogelijkheden zijn dan: een creme of gel op basis van zinksulfaat om de letsels uit te drogen en te verzachten.

Verder kan een preparaat op basis van echinacea (onder vorm van een lipstick) lokaal de weerstand verhogen. En zonnecreme kan helpen om het uitbreken van koortsblaasjes te voorkomen. Ook uitdroging van de lippen voorkomen, helpt om een uitbraak van koortsblaasjes tegen te houden.

Voor iemand die heel vaak last heeft van koortsblaasjes kunnen tabletten met een antiviraal middel een oplossing bieden (voorschriftplichtig).

Tips en adviezen

• Gebruik beschermende lippencrèmes (zowel in de zon als in wind en vrieskou).
• Vermijd aanraking van het koortsblaasje. Indien je het hebt aangeraakt, was dan uitvoerig je handen. Gebruik bij voorkeur oorstaafjes om de zalf op de koortsblaas aan te brengen. Deze hygienische maatregelen zijn noodzakelijk om een bacteriele surinfectie van de letsels te voorkomen.
• Ververs regelmatig washandjes en handdoeken.
• Koortsblaasjes blijven besmettelijk tot ze opgedroogd zijn.

Lees ook middelen tegen koortslip.