Hitteslag en zonnesteek: wat is het verschil?

Toch blijft het opletten geblazen wanneer je voor lange tijd in de zon zit. Je weet natuurlijk dat je je moet insmeren met zonnecrème om je huid te beschermen tegen zonnebrand, maar veel mensen vergeten dat je door de zon ook last kunt krijgen van een zonnesteek of nog erger, een hitteslag. 

Wat is een zonnesteek?

Normaal gezien heeft het lichaam geen enkel probleem om zijn eigen temperatuur te regelen. Krijgt het lichaam het te warm, dan begint het te zweten om de overtollige hitte van het lichaam weg te trekken. Wanneer je echter voor lange tijd veel zonlicht op het hoofd en in de nek hebt gekregen, kunnen de hersenen niet altijd de lichaamstemperatuur voldoende regelen met een zonnesteek, soms ook wel zonneslag genaamd, als gevolg.

Oorzaken van een zonnesteek

Een zonnesteek komt meestal voor als resultaat van lange blootstelling aan zonnestralen en veel vochtverlies door bijvoorbeeld te zweten. Hierdoor komt een zonneslag dan ook vaker voor bij personen die zware fysieke inspanningen leveren bij hoge buitentemperaturen en een hogeluchtvochtigheid. Sporten of buiten werken in de volle zon zonder voldoende bescherming en/of hydratatie kan dus ook sneller een zonneslag uitlokken.   

Hoe herken je een zonnesteek?

Wanneer de zon je een slag heeft gegeven, zul je bepaalde symptomen kunnen herkennen. Zo kun je duizelig worden, zwarte vlekken zien en misselijk worden. Verder kun je ook last hebben van hoofdpijn, koorts, spierkrampen, een versnelde hartslag en een rode huid. Niet iedereen krijgt echter met al deze symptomen te kampen. Je kunt gerust slechts enkele van deze symptomen vertonen en toch een zonnesteek hebben. 

Symptomen van een zonnesteek kort samengevat:

• Duizeligheid en/of slap gevoel
• Zwarte vlekken zien
• Misselijkheid en braken
• Koorts
• Spierkrampen
• Versnelde hartslag
• Verwijde pupillen
• Rode huid
• Rood of bleek aangezicht 
• Gloeiende huid en/of zweten
• Soms opeens kippenvel

Hoe lang duurt een zonnesteek?

De symptomen kunnen in sommige gevallen enkele dagen aanhouden, zij het in mindere mate. Als je merkt dat de klachten niet verminderen of zelfs erger worden na het afkoelen en uitrusten, contacteer dan meteen een arts.

Flauwvallen door een zonnesteek: wat te doen?

Er zijn enkele stappen die je kan ondernemen als iemand zich slapjes voelt en dreigt flauw te vallen door de warmte. Zorg er in de eerste plaats voor dat de persoon in kwestie gaat zitten of liggen. Het helpt ook om de benen hoger dan het hoofd te leggen, want zo stroomt er meer bloed naar de hersenen. Maak strakke kleding los en zorg voor een koele, goed verluchte omgeving. Je kan hem of haar ook slokjes water geven. Na zo'n 10 minuten uitrusten zal het duizelige, slappe gevoel vanzelf weer overgaan. Als de persoon langer dan 2 minuten niet reageert na het flauwvallen, bel dan 112.

Zonnesteek bij je kind

Kinderen zijn veel gevoeliger en moet je dus goed in de gaten houden bij warm weer. Wees extra alert als je kind na het buitenspelen symptomen van een zonnesteek vertoont zoals een verhoogde lichaamstemperatuur, vermoeidheid, spierpijn, dorst en hoofdpijn. Probeer in dat geval je kind af te koelen door hem of haar naar een frisse ruimte te brengen, strakke kleding te verwijderen en de huid eventueel te bedekken met natte doeken. Aarzel niet om met je kind naar de dokter te gaan als de symptomen verergeren.

Wat doe je tegen een zonneslag?

Wanneer je last hebt van een zonneslag, is het belangrijk dat je zo snel mogelijk uit de zon gaat en schaduw opzoekt. Aangezien je ook duizelig kunt worden, is het beter om even te gaan zitten of liggen. Vervolgens is het belangrijk om het lichaam af te koelen. Dit doe je door kleine slokjes fris (maar niet ijskoud) water te drinken. Hierdoor vul je de waterreserves van het lichaam weer aan. Ook kan het helpen om een fris washandje of een koude vochtige handdoek te gebruiken om af te koelen. Je kunt ook een frisse douche nemen om de temperatuur van het lichaam te doen dalen. Let er echter wel op dat de temperatuur van het water niet te koud is aangezien dit een thermische shock kan veroorzaken. Lauw water is dus het devies. Wanneer iemand het bewustzijn verliest of er verward uitziet na een zonnesteek zoek je het best professionele medische hulp. 

Kort opgesomd neem je dus de volgende stappen:

• Ga zo snel mogelijk uit de zon
• Ga zitten of liggen
• Drink kleine slokjes fris water
• Laat het lichaam afkoelen door middel van een koud washandje of lauwe douche

De symptomen van een zonneslag kunnen enkele dagen aanhouden. Neem voldoende rust en vermijd contact met de zon tot de klachten verdwenen zijn. Als de klachten niet vanzelf overgaan, raadpleeg dan een arts.

Wanneer contacteer ik een arts?

Zoals hierboven al vermeld, kan je best een arts contacteren als de klachten niet meteen verminderen. Bel meteen de hulpdiensten als:

• De persoon blijft overgeven
• De persoon erg verward is
• De persoon het bewustzijn verliest en niet meer wakker wordt

Beter voorkomen dan genezen

Een zonneslag kun je natuurlijk beter vermijden. Dit doe je door voldoende te blijven drinken wanneer het warm is en door de zon te vermijden op de warmste momenten van de dag. Verder helpt het ook om gehydrateerd te blijven door voldoende water te drinken en alcohol en sigaretten te vermijden. Probeer ook om zware fysieke inspanningen te vermijden wanneer het buiten zomers warm is. Verder kan een hoedje of en pet je hoofd beschermen tegen de zonnestralen. Een sjaaltje in de nek helpt dan weer om de nek te beschermen tegen de zon.

Zonneslag bij kinderen

Het is ook zeer belangrijk om baby’s en kinderen beter in de gaten te houden wanneer het buiten erg warm is aangezien zij de lichaamstemperatuur minder goed kunnen regelen dan volwassenen. Hierdoor zijn ze dan ook sneller vatbaar voor een zonnesteek. Bedek ze met een hoedje of pet en kleed ze licht genoeg om oververhitting te voorkomen. Zorg dat ze voldoende drinken en geef ze een verkoelende douche als ze het te warm krijgen.

Wat is het verschil tussen een zonnesteek en een hitteslag?

Het is belangrijk dat je een zonnesteek en hitteslag (of hitteberoerte) niet met elkaar verward. Een hitteslag is namelijk veel ernstiger en kan zelfs levensbedreigend zijn. Een hitteslag kan je ook oplopen zonder dat je in de zon bent geweest. Bij zeer hoge temperaturen met een hoge vochtigheidsgraad kan het lichaam namelijk veel problemen hebben om de lichaamstemperatuur te doen dalen. Door een hoge vochtigheidsgraad kan het zweet moeilijker verdampen waardoor het lichaam onvoldoende gekoeld wordt. Ook wanneer je een zonneslag onbehandeld laat, kan dit leiden tot een hitteslag.  

Symptomen van een hitteslag

Een hitteslag kent veel symptomen die lijken op die van een zonnesteek. Zo kun je ook last hebben van hoofdpijn, een snellere hartslag en misselijkheid. Waar een hitteslag verschilt van een zonnesteek is dat je ook het bewustzijn kunt verliezen, stopt met zweten, een hoge temperatuur van 39° C of meer kunt hebben en verward en vermoeid kunt zijn. Het is belangrijk om deze symptomen te herkennen om het verschil te weten tussen een zonneslag en een hitteberoerte.  Hieronder vind je een overzicht van mogelijke symptomen van een hitteslag:

• Koorts
• Misselijkheid en hoofdpijn
• Vermoeidheid
• Sufheid
• Verwardheid
• Hallucinaties
• Een rode huid
• Flauwvallen en/of bewusteloosheid
• Een snelle en/of onregelmatige ademhaling
• Een snelle en/of onregelmatige hartslag

Wat doe je bij een hitteslag?

Een hitteberoerte kan ernstige gevolgen hebben en zelfs levensbedreigend zijn. Bij een hitteslag is het dan ook belangrijk om zo snel mogelijk de hulpdiensten te bellen. Wanneer je iemand met een hitteslag verzorgd is het belangrijk om het slachtoffer zo snel mogelijk uit de zon te halen en in een koele ruimte te leggen. Zorg er ook voor dat de benen lichtjes omhoog liggen zodat er meer bloed naar de hersenen kan. Verwijder zo veel mogelijk kledingstukken en bedek de huid met koele doeken om het lichaam af te koelen. Wanneer de hulpdiensten lang onderweg zijn, kan het nodig zijn om de doeken opnieuw nat te maken om het lichaam verder af te koelen.